سنگ ساروج و مواد تشکیل دهنده آن
سنگ ساروج يكي از مصالح قديمي مصرف شده در ايران و بعضي كشورهاي كنار خليج فارس مي‌باشد كه تاريخ شروع كاربرد دقيق آن را نمي‌توان حدس زد ولي نمونه‌هايي ۷۰۰ ساله از ساروج هم‌اكنون در نقاط مختلف ايران يافت مي‌شوند. از كشورهاي ديگري كه ردپايي از ساروج در آن يافتيم و در دانشگاههاي آن نيز، به ساروج به عنوان يك ملات نگريسته مي‌شود، كشور عمان مي‌باشد كه در دانشگاه «سلطان قابوس» ، حتي مقاله‌هايي نيز در اين زمينه ارائه گرديده است. آخرين باري كه در ايران از ساروج استفاده شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتداي دوره پهلوي بوده كه از اين تاريخ به بعد اين ملات كلا به فراموشي سپرده شده و از صحنه معماري ايران حذف گرديده است و فقط در كتب مصالح به آن اشاره شده‌است.
مواد تشكيل دهنده ساروج :
بدنه اصلي سنگ ساروج از تركيب آهك با سيليس فعال شكل مي‌گيرد. نكته مهم در اينجا فعال بودن سيليس مي‌باشد كه به سيليس آمورف يا بي‌شكل معروف است چرا كه ساختمان آن بلوري نمي‌باشد. در گذشته براي تامين سيليس از خاكستري كه در محل با سوزاندن فضولات حيواني حاصل مي‌شد استفاده مي‌كردند كه امروزه مي‌توان از جايگزينهايي مانند سيلكافوم (ميكروسيليس) استفاده كرد. يكي از معايب اصلي ساروج خاصيت كاهش حجم آن مي‌باشد كه با توجه به كاربرد ساروج در امر پوشش ، اين خاصيت باعث ترك خوردگي در سطح و در نتيجه ايجاد اختلال در نقش اصلي آن يعني نفوذناپذير كردن سطح مي‌شود. براي كاهش اثرات اين خاصيت مخرب، در گذشته از الياف طبيعي كه شامل الياف گياهي مانند لوئي كه از نوعي ني بدست مي‌آمده و همچنين الياف حيواني مانند پشم بز و شتر و يا گاهي موي سر انسان ، استفاده مي‌شده است. امروزه مي‌توان از الياف مصنوعي مانند الياف پليمري ، فلزي و يا شيشه‌اي بجاي الياف مصنوعي استفاده كرد. در بعضي مواقع كه مواد اصلي تشكيل دهنده ساروج كمياب بوده و يا گاهي براي بدست آوردن ساروجهايي با خاصيتهاي مختلف از ماسه ريز دانه استفاده مي‌شده است ولي اين ماسه كارآيي ملات را پايين مي‌آورده كه براي جبران آن از خاك رس استفاده مي‌شده است. گاهي مواد افزودني خاصي مانند تخم مرغ به ساروج اضافه مي‌شده كه فقط بايد با آزمايش اثرات دقيق آن را تعيين نمود.
كاربردهاي ساروج :
ساروج با توجه به خاصيت اصلي آن يعني نفوذپذيري بسيار اندك به عنوان روكش در سازه‌هايي كه در تماس مستقيم با آب بوده‌اند مانند آب‌انبارها ، حوضها ، حمامها و … مورد استفاده قرار گرفته است. – ساروج با توجه به نحوه اجراي آن از سطحي بسيار بسيار صاف و براق برخورداراست كه اين ظاهر ساروج ، باعث استفاده از آن در امر تزئينات ساختمان گرديده.
حلال ساروج
قابلیت انحلال هیدروکربورها در آب عموما خیلی کم می‌باشد. مقدار آب موجود در هیدروکربورها با افزایش درجه حرارت زیاد میشود. حلالیت هیدروکربورها در کلروفرم ، سولفورکربن و تتراکلریدکربن حائز اهمیت است که با افزایش درجه حرارت ، زیاد و با افزایش وزن مولکولی کاسته می‌گردد. قابلیت انحلال آروماتیکها بیشتر بوده و بعد از آنها اولفین‌ها – نفتن‌ها – متانی‌ها قرار دارد. ضمنا قابلیت انحلال ترکیبات اکسیژنه – ازته – سولفوره ، کمتر از هیدروکربورها می‌باشد. بالاخره نفت ، حلال هیدروکربورهای گازی‌شکل و تقریبا تمام هیدرورکربورهای جامد – گریس‌ها – رزین‌ها – گوگرد و ید می‌باشد. ۱- تیتراسیون کربنات سدیم ۲- دی سولفات امونیوم ۳- هیدروفلوریک اسید صنعتی
ازبین بردن ساروج
شما می توانید از مواد منبسط شونده مانند کتراک استفاده نمائید. این مواد در هنگامی که با آب سرد مخلوط می گردند و به شکل ملاطی درون چالهایی که به همین منظور در سنگ ایجاد شده اند ، ریخته می شوند ، با گذشت زمان اندک منبسط شده و موجب شکستن سنگ می گردند ، قابلیت انبساط این گونه مواد به حدی است که می توانند فشاری معادل ۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی مترمربع و یا ۵ ام پی اِی بر دیواره های چال وارد نمایند . این میزان فشار می تواند بلوک سنگ و یا بلوک سیمان را بدون ایجاد آلودگی صوتی و زیست محیطی و بدون آموزش نیروی متخصص از توده آن جدا نماید.
خرد کردن سنگ ساروج
طریقه خرد کردن هرکدام از انواع سنگ ساروج ها متفاوت است ولی به طور کلی میتوان آنها را خرد کرد و از بین برد. برای مثال یک الماس را فزض کنید که میخواهید آن را خرد کنید.اگر با پتک هم روی آن بزنید خرد نمیشود ولی اگر بدانید که ضربه را به کجای الماس وارد کنید به راحتی خرد میشود و به قطعات کوچک تقسیم میشود. ساروج هم مانند همین الماس است ، اگر مواد آن در دسترس نباشد باید بدانید که از کجا شروع به شکستن آن بکنید تا بهتر نتیجه بگیرید. برای ساخت مواد جهت خرد کردن ساروج باید نمونه ساروج وجود داشته باشد
